Koenzym Q10 - normy labolatoryjne. Przyczyny niedoborów

Ostatnio zdecydowałem się wykonać badanie oznaczające poziom koenzymu Q10 we krwi. Problem pojawił się z interpretacją wyników. Dlatego szukałem w źródłach anglojęzycznych.

Pierwsze źródło mówi, że prawidłowy zakres referencyjny wacha się od 0,4 mg/l do 1,9 mg/l. Im wyższa wartość tym niższy poziom stresu oksydacyjnego w naszym organizmie. Inne źródło podaje, że prawidłowy zakres dla osób dorosłych mieści się od 0,43 mg/l do 1,53 mg/l, a u osób poniżej 18 roku życia zakres wynosi od 0,32 mg/l do 1,56 mg/l.

To wyniki przeciętne. Kolejne ze źródeł podaje zakres od 0,48 do 3,04 mg/l.

Niski poziom - przyczyny

Sepsa - jest to stan organizmu w którym wytwarzana jest zbyt silna odpowiedź immunologiczna na infekcję we krwi. Stan ten zwiększa zapotrzebowanie na CoQ10 i powoduje nienormalnie niski poziom.

Rak - Rak zmniejsza zdolność organizmu do wytwarzania CoQ10. Jedno z badań wykazało, że 22% pacjentek z rakiem piersi miało poziom CoQ10 poniżej 0,5 mg/l w porównaniu z zaledwie 4% kobiet bez raka. Niski poziom CoQ10 występuje również w raku szpiku kostnego, a także raku okrężnicy, skóry i nerek. 

HIV/AIDS - Pacjenci z HIV i AIDS mają często niski poziom CoQ10, a ryzyko niedoboru wzrasta wraz z ciężkością choroby.

Nadczynność tarczycy - Nadczynność tarczycy powoduje bardzo niski poziom CoQ10. Nadczynność tarczycy zwiększa tempo produkcji energii, co powoduje, że organizm zużywa więcej CoQ10 niż normalnie. Nadczynność tarczycy zmniejsza również liczbę lipoprotein przenoszących CoQ10, co oznacza, że mniej CoQ10 jest dostępne do pomiaru.

Cukrzyca - Cukrzyca charakteryzuje się wysokim stresem oksydacyjnym i dysfunkcją mitochondriów. Poziom CoQ10 we krwi może spaść u osób z cukrzycą typu 2. W jednym z badań osoby z cukrzyca typu 2 miały o 45% niższy poziom CoQ10 niż osoby zdrowe.

U chorych na cukrzycę typu 1 poziom CoQ10 jest nieznacznie podwyższony lub normalny.

Akromegalia -  Akromegalia jest zaburzeniem spowodowanym przez przysadkę mózgową produkującą zbyt dużo hormonu wzrostu. Osoby z akromegalią mają zwiększone tempo produkcji energii, powodując niski poziom CoQ10.

Mutacje genetyczne -  Niski poziom CoQ10 może być spowodowany mutacjami w genach COQ, które przyczyniają się do wytwarzania CoQ10 (pierwotny niedobór). Do genów tych należą:

PDSS1

PDSS2

COQ2

COQ4

COQ6

COQ7

ADCK3

ADCK4

COQ9

APTX (Komórka APTX)

Niski poziom CoQ10 może być również spowodowany mutacjami w genach, które wytwarzają białka zaangażowane w wytwarzanie ATP w mitochondriach (niedobór wtórny). Do genów tych należą:

GLUT1

BCSL1

USZY2

Zobacz materiał NDUFS4

SCN2A

ETFDH (Fundusz ETFDH)

Niski poziom testosteronu - Mężczyźni z niskim poziomem testosteronu mają niski poziom CoQ10. Testosteron zwiększa całkowity poziom antyoksydantów (w tym CoQ10) w organizmie i zmniejsza stres oksydacyjny.

Statyny - Statyny blokują produkcję związku zwanego mewalonianem, który jest potrzebny do produkcji zarówno cholesterolu, jak i CoQ10. Statyny mogą obniżać poziom CoQ10 nawet o 54%.

Otyłość - Poziom CoQ10 jest niższy u osób z otyłością. Otyłość wiąże się ze zwiększonym poziomem stanu zapalnego, który może obniżać poziom CoQ10.

Niedobór witamin - Witaminy B2 (ryboflawina), B3 (niacyna), B5 (kwas pantotenowy), B6 (pirydoksyna), kwas foliowy i B12 (kobalamina) oraz witamina C są potrzebne do wytworzenia CoQ10. Niedobór którejkolwiek z tych witamin może prowadzić do niskiego poziomu CoQ10.

Palenie tytoniu - Toksyczne związki zawarte w dymie papierosowym zwiększają ilość wolnych rodników, co powoduje, że organizm zużywa CoQ10 do ich neutralizacji. Palenie tytoniu obniża poziom CoQ10 znacznie bardziej u kobiet niż u mężczyzn.

Migreny - Badanie przeprowadzone na 1,5 tys. dzieci i młodzieży z migreną wykazało, że 33% miało poziomy poniżej referencyjnego zakresu 0,5 mg/L.

Zespół chronicznego zmęczenia - Poziom CoQ10 jest znacznie niższy u osób z zespołem chronicznego zmęczenia (CFS) niż u osób zdrowych. Niski poziom może odgrywać rolę w skrajnym zmęczeniu, którego doświadczają pacjenci z CFS, a także jest bezpośrednio związany z gorszymi objawami. Poziomy poniżej 0,39 mg/l wiązały się z wyraźniejszymi problemami z koncentracją i pamięcią w badaniu z udziałem 70 osób.

Depresja - W badaniu z udziałem 57 zdrowych i cierpiących na depresję osób, tylko osoby z depresją miały niski poziom CoQ10. Spośród nich osoby z depresją oporną na leczenie i zespołem chronicznego zmęczenia miały najniższe poziomy.

Oznaki i objawy niedoboru

Niewielki niedobór CoQ10 skutkuje zmęczeniem i osłabieniem mięśni. Poważne niedobory są spowodowane głównie mutacjami genetycznymi i ujawniają się we wczesnym okresie życia. Poważny niedobór skutkuje:

• Uszkodzeniem części mózgu odpowiedzialnej za koordynację i równowagę mięśni (móżdżek)
• Uszkodzeniem nerek
• Uszkodzeniem włókien mięśniowych
• Głuchotą
• Zahamowaniem wzrostu
• Wysypką, ciężkim zapaleniem stawów i zapaleniem mózgu u niemowląt (wieloukładowa choroba dziecięca)
• Utratą zdolności umysłowych i ruchowych (zespół Leigha)
• Śmiercią (jeśli niedobór nie zostanie usunięty)