Plan żywieniowy przed badaniem kolanoskopią
Dobre przygotowanie jelita decyduje o jakości i bezpieczeństwie kolonoskopii. Poniżej znajdziesz prosty, krok-po-kroku plan żywieniowy oraz harmonogram przyjmowania preparatu przeczyszczającego i płynów – opracowany na podstawie zaleceń przekazanych pacjentom.
Tekst ma charakter informacyjny i nie zastępuje indywidualnych zaleceń medycznych. Zawsze stosuj się do instrukcji przekazanych przez lekarza lub ośrodek wykonujący kolonoskopię. |
|---|
Najważniejsze skróty:
• ostatni posiłek – rano, dzień przed badaniem,
• od 3. dnia przed badaniem – dieta półpłynna,
• po każdej saszetce leku – wypij 2 litry klarownych płynów (łącznie 4 litry).
7 dni przed badaniem
- Nie przyjmuj preparatów zawierających żelazo.
5 dni przed badaniem
- Wyklucz owoce i warzywa z pestkami (np. winogrona, maliny, kiwi, pomidory, ogórki).
- Unikaj pieczywa i produktów z ziarnami (np. mak, sezam, siemię lniane).
- Nie jedz kapusty.
3 dni przed badaniem – dieta półpłynna
Posiłki przygotowuj poprzez miksowanie, przecieranie lub dokładne rozdrobnienie.
Dozwolone składniki
- Tłuszcze (niewiele): masło, margaryna, oleje roślinne.
- Mleko: odtłuszczone.
- Zupy: czysty rosół (drobiowy/wołowy/warzywny), zupy zabielane mlekiem lub śmietaną – po zmiksowaniu.
- Ziemniaki: bez skórki, gotowane lub pieczone – rozgniecione/przetarte.
- Makaron/kluski: zwykły, spaghetti, kluski – po zmiksowaniu.
- Kleiki ryżowe.
- Mięso/ryby: kurczak, indyk, jagnięcina, chuda wieprzowina, cielęcina, ryby – po zmiksowaniu.
- Jajka: na miękko lub na twardo – po zmiksowaniu.
- Desery: galaretka lub żelatyna bez owoców, kisiel, budyń, sorbety bez czerwonych i fioletowych barwników.
- Słodzenie: cukier biały, słodzik, miód.
- Drobne przekąski: landrynki w jasnych kolorach.
Co wolno pić
- Czysty rosół (przecedzony).
- Napoje izotoniczne w jasnych kolorach (bez barwników czerwonych/fioletowych).
- Herbata i czarna kawa.
- Jasne, klarowne soki: jabłkowy, z białych winogron, z białej żurawiny czy bzu.
- Woda i wody smakowe – wyłącznie bez czerwonych/fioletowych barwników.
W czasie przygotowania trzymaj się wyłącznie powyższych płynów. Nie poprzestawaj na samej wodzie.
Dzień przed badaniem
- Ostatni posiłek zjedz rano.
- Wieczorem rozpocznij przygotowanie jelit zgodnie z planem:
- 18:00 – wypij pierwszą saszetkę preparatu rozpuszczoną w 150 ml wody.
- 18:30–23:30 – wypij 2 litry dozwolonych płynów (rozłożyć na ok. 5 godzin).
Po każdej saszetce wypij 2 litry płynów – razem 4 litry.
Druga dawka leku i poranne nawadnianie
Godziny drugiej dawki oraz tempa nawadniania zależą od rodzaju znieczulenia i godziny kolonoskopii.
- A) Badanie w znieczuleniu ogólnymDruga saszetka: ok. 6,5 godziny przed badaniem (rozpuszczona w 150 ml wody).
- Płyny po drugiej saszetce: zacznij 30 minut później; wypij 2 litry w 2 godziny.
Przykładowe ustawienia:
| Godzina kolonoskopii | Druga saszetka | Zacznij pić 2 l | Zakończ picie |
|---|---|---|---|
| 8:00 | 1:30 | 2:00 | 4:00 |
| 9:00 | 2:30 | 3:00 | 5:00 |
| 10:00 | 3:30 | 4:00 | 6:00 |
| 12:00 | 5:30 | 6:00 | 8:00 |
| 14:00 | 7:30 | 8:00 | 10:00 |
| 16:00 | 9:30 | 10:00 | 12:00 |
| 18:00 | 11:30 | 12:00 | 14:00 |
- B) Badanie bez znieczulenia ogólnego
- Druga saszetka: ok. 5,5 godziny przed badaniem.
- Płyny po drugiej saszetce: zacznij 30 minut później; wypij 2 litry w 3 godziny.
Przykładowe ustawienia:
| Godzina kolonoskopii | Druga saszetka | Zacznij pić 2 l | Zakończ picie |
|---|---|---|---|
| 8:00 | 2:30 | 3:00 | 6:00 |
| 9:00 | 3:30 | 4:00 | 7:00 |
| 10:00 | 4:30 | 5:00 | 8:00 |
| 12:00 | 6:30 | 7:00 | 10:00 |
| 14:00 | 8:30 | 9:00 | 12:00 |
| 16:00 | 10:30 | 11:00 | 14:00 |
| 18:00 | 12:30 | 13:00 | 16:00 |
Uwaga: Niestosowanie się do zaleceń dotyczących diety i nawodnienia może spowodować niewystarczające oczyszczenie jelita i konieczność powtórzenia badania.
Dobre praktyki – o tym pamiętaj
- Pij powoli, małymi porcjami; chłodne płyny są zwykle lepiej tolerowane.
- Unikaj czerwonych i fioletowych barwników – mogą zaburzać obraz endoskopowy.
- Jeśli masz choroby przewlekłe lub przyjmujesz leki (np. przeciwkrzepliwe, przeciwcukrzycowe), skonsultuj plan z lekarzem prowadzącym.
- Wypełnij ewentualne "Uwagi ośrodka" – lokalne instrukcje mają pierwszeństwo.
