Dla kogo zalecane jest szczepienie przeciw RSV?

Poniżej zebrano grupy, dla których szczepienie przeciw RSV jest szczególnie zasadne oraz praktyczne wskazówki dotyczące jego realizacji.

1) Seniorzy 60+

To najważniejsza grupa ryzyka ciężkiego przebiegu RSV. Osoby po 60. roku życia, zwłaszcza z chorobami współistniejącymi (przewlekłe choroby serca i płuc, cukrzyca, niewydolność nerek, otyłość, osłabiona odporność) oraz mieszkańcy domów opieki, mają wyższe ryzyko powikłań i pobytu w szpitalu.

Rekomendacja: zaszczepić się przed sezonem infekcyjnym; szczepienie można podać tego samego dnia co szczepienie przeciw grypie (w inne ramię).

2) Dorośli 18–59 lat z czynnikami ryzyka

Choć młodsi dorośli rzadziej trafiają do szpitala, istotna część z nich przechodzi RSV ciężko, zwłaszcza gdy występują:

• przewlekłe choroby układu oddechowego (astma, POChP),
• choroby sercowo-naczyniowe,
• cukrzyca, otyłość, przewlekłe choroby nerek lub wątroby,
• osłabienie odporności (np. leczenie onkologiczne, leki immunosupresyjne),
• palenie tytoniu.

Rekomendacja: rozważyć szczepienie po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą – korzyści obejmują m.in. mniejsze ryzyko powikłań i absencji w pracy.

3) Osoby o dużej ekspozycji i odpowiedzialności za innych

• Pracownicy ochrony zdrowia, opiekunowie osób starszych i przewlekle chorych, personel DPS, nauczyciele żłobków i przedszkoli.
• Domownicy noworodków, niemowląt i seniorów (szczególnie jeśli w gospodarstwie domowym jest osoba z obniżoną odpornością).

Rekomendacja: szczepienie pomaga ograniczyć transmisję RSV do najbardziej narażonych bliskich.

4) Ciąża – ochrona noworodka

Dostępne jest szczepienie dla ciężarnych (zwykle w 2.–3. trymestrze), którego celem jest przekazanie przeciwciał dziecku i ochrona w pierwszych miesiącach życia, gdy RSV bywa najgroźniejszy. Decyzję o terminie podejmuje lekarz prowadzący ciążę.

Uwaga: dla niemowląt istnieje także profilaktyka bierna (długodziałające przeciwciało podawane przed sezonem). To nie jest szczepionka, ale ważna opcja ochrony najmłodszych.

5) "Młodzi też powinni się szczepić"

Nawet zdrowi dorośli 18–40+ mogą mieć uciążliwy przebieg RSV (długa niedyspozycja, kaszel, ryzyko powikłań zatokowo-oskrzelowych) i – co kluczowe – łatwo zakażają niemowlęta oraz seniorów. Dlatego warto:

• szczepić się przed podróżami i w okresach wzmożonej transmisji (jesień–zima),
• rozważyć szczepienie, jeśli mieszkasz lub często przebywasz z osobami z grup ryzyka,
• potraktować je jako element pakietu jesiennej profilaktyki (obok szczepienia przeciw grypie).

Kiedy i jak się szczepić?

• Termin: najlepiej późne lato–jesień, przed sezonem RSV; można też w trakcie sezonu.
• Ko-podanie: szczepionkę przeciw RSV można podać przy tej samej wizycie co szczepionkę przeciw grypie (w różne ramiona).
• Częstość dawek: obecnie stosowane preparaty dla dorosłych są zwykle jednorazowe; ewentualne dawki przypominające wykonuje się zgodnie z aktualnymi zaleceniami lekarza.
• Dostępność i koszty: w wielu miejscach działają programy refundacyjne lub bezpłatne – zapytaj lekarza lub farmaceutę o najkorzystniejszą opcję.

Przeciwwskazania i bezpieczeństwo

• Ostra infekcja z gorączką – szczepienie odłóż.
• Uczulenie na składniki szczepionki lub ciężka reakcja po poprzedniej dawce – wymaga indywidualnej oceny.
• Typowe, przemijające odczyny poszczepienne to ból w miejscu wkłucia, złe samopoczucie, stan podgorączkowy.

Najważniejsze wnioski

• Najmocniej rekomendowani: wszyscy seniorzy 60+ oraz dorośli z chorobami przewlekłymi i osoby o dużej ekspozycji.
• Warto również u młodych: zdrowi dorośli powinni rozważyć szczepienie, zwłaszcza jeśli żyją, pracują lub podróżują w warunkach sprzyjających transmisji oraz mają kontakt z niemowlętami i seniorami.
• Ciąża: szczepienie matki chroni noworodka w pierwszych miesiącach.

Masz pytania, choroby współistniejące lub planujesz łączyć szczepienia? Skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą – pomogą dobrać najlepszy moment i preparat.